نام دانشجو: علی غلامی
نام استاد:جناب آقای دکتر اطهری
خلاصه کتاب انسان، دولت و جنگ
علل جنگ چیست؟ چگونه می توان جهان را آرام تر کرد؟ در این اثر برجسته از نظریه روابط
بین الملل، که اولین بار در سال1959منتشر شد، محقق برجسته ی واقعگرا، کنت ان. والتز، تحلیلی
بنیادی از ماهیت تضاد بین دولتها ارائه میکند. او آثار فیلسوفان سیاسی کلاسیک، مانند سنت
آگوستین، هابز، کانت، و روسو، و روانشناسان و انسان شناسان مدرن را بررسی می کند تا ایده هایی
را که برای توضیح جنگ بین دولت ها و نسخه های مربوط به صلح است، کشف کند. این کتاب در
زمینه تئوری روابط بین الملل برای ایجاد سه «تصویر تحلیلی» که جهت توضیح تعارض در سیاست
بین الملل استفاده میشود، تأثیرگذار است: نظام بین الملل ، دولت و فرد. مشارکت اولیه والتز در
حوزه روابط بین الملل، کتاب او با عنوان انسان، دولت و جنگ در سال1959بود که نظریه های
علل جنگ را در سه دسته یا سطوح تحلیل طبقه بندی کرد. والتز از این سطوح تحلیل به عنوان
«تصویر» یاد می کند و از نوشته های یک یا چند فیلسوف سیاسی کالسیک برای ترسیم نکات اصلی
هر تصویر استفاده می کند. والتز بین سه «تصویر» از منشأ جنگ تمایز قائل میشود: تصویرهاییکه
رهبران فردی یا طبیعت انسانی را مقصر میدانند، آنهایی که ریشه در ترکیب داخلی دولتها
دارند و آنهایی که مربوط به ساختار نظام بین المللی است. این کتاب با پیشگفتاری از استفان ام.
والت در مورد میراث و ارتباط مداوم کار والتز، زندگی جدیدی را به روابط بینالملل دائمی
میبخشد.
فصل اول کتاب که به تحلیل در سطح خُرد اختصاص دارد «تصویر نخست: تنازع بین المللی و رفتار
انسان» نام گرفته است و نویسنده در آن نظریاتی را که کارگزارانی از قبیل دولتمردان و
جنگساالران را عامل اصلی وقوع جنگها در نظر میگیرند و معتقدند با انتخاب کارگزار درست
میتوان از وقوع جنگ پیشگیری کرد بررسی میکند. او پس از ارائه این نظریات در10صفحه،
حدود20صفحه ارزیابی انتقادی درباره آنها به نگارش درمیآورد و سپس در فصل دوم کتاب
پاسخ خود نسبت به مباحث فصل اول را ارائه میدهد. فصل دوم «برخی از دلالت های تصویر نخست»
نام گرفته و در آن به ناکارآمدی علوم رفتارگرا در حوزه روابط بین الملل در زمینه فروکاستن
خشونت میان دولتها پرداخته شده است.
فصل سوم کتاب که «تصویر دوم: تنازع بین المللی و ساختار درونی دولتها» نام گرفته است، به
دیدگاههای لیبرال که معتقدند اگر وفاق و اتحادی میان دولتها پدید بیاید امکان پیشگیری از
وقوع جنگ وجود دارد میپردازد. دیدگاههایی از قبیل دیدگاه امانوئل کانت و دیگرانی که تحت
تاثیر او بوده اند. او به دشواریهای عملی این دیدگاه پرداخته و نیز ناکامی نظری آنها را از نظر
گذرانده است. فصل چهارم کتاب که به بررسی دلالت های تصویر دوم اختصاص پیدا کرده است
نظریاتی که درچارچوب سوسیالیسم بین الملل و جهان وطن گرایی سوسیالیستی با ایده حذف دولت
ـ ملت در جهت رسیدن به جهانی بدون جنگ ارائه شده اند را بررسی میکند. در این فصل نظریات
لنین و تجدیدنظرطلبان مارکسیست و تاثیر جنگ جهانی اول در قوت گرفتنن نظریات آنها در عرصه
نظر و عمل بررسی شده است و در سال1959که هنوز کمینترن در ابتدای کار خود قرار داشت، از
منظری واقعگرایانه انتقادهای بنیادینی به رویکردهای شوروی در زمینه روابط بین الملل وارد
مینماید.
فصل پنجم کتاب، رویکردهای واقعگرایانه به روابط بینالملل که از منظر سطح تحلیل کالن طرح
میشوند و مبتنی بر آنارشیک دیدن محیط بین المللی و غیرقابل اجتناب بودن مقوله تنازع در سطح
بینالمللی هستند مورد بررسی قرار میگیرند. از اولین نظریه پردازانی که در این زمینه مورد توجه
این فصل قرار گرفته، ژان ژاک روسو است.قرار گرفتن نظریه قرارداد اجتماعی او در کنار نظریات
نظریه پردازانی که آبای واقعگرایی هستند و به خالف هابز رویکردی خوشبینانه به سرشت بشر
ندارند جالب توجه است. آخرین نظریهپردازی که مباحثش در این فصل مورد بررسی قرار گرفته
هانس مورگنتا است که کتاب او «سیاستدر میان ملتها» به هنگام نوشته شدن کتاب والتز هنوز
کتابی تازه بوده است. مقوله آنارشیک بودن نظام بینالملل را مورگنتا در آن کتاب به بهترین وجه
مورد بررسی و تبیین قرار داد. مقولهای که مورد پذیرش والتز نیز بود ولی در عین حال والتز
انتقادی را نیز به آن واردمیدانست.
در فصل ششم کتاب نمودهایی از این انتقاد را مشاهده میکنیم. این فصل «برخی داللتهای تصویر
سوم: مثالهایی از علم اقتصاد، سیاست و تاریخ» نام دارد و به مقوالتی مانند «تعرفههای گمرکی
داخلی و تجارت بینالملل»، «موازنه قدرت در سیاست بینالملل» میپردازد و در نهایت نیز تامالتی
تاریخی درباره آنارشیک بودن نظام بینالملل را مورد بحث میگذارد.
فصل انتهایی کتاب نیز که نتیجهگیری کتاب است به این میپردازد که هیچ یک از تصاویر سهگانه
مورد بررسی در کتاب بسندگی الزم برای تحلیل چرایی وقوع جنگ در سطح بینالمللیرا ندارند
و باید به نظریهای قائل شد که وجوهی از هر یک از این تصاویر را مدنظر قرار داده باشد.