International Relations

باسمه تعالی

نقد و بررسی کتاب ایران و مدرنیته اثر دکتر سید اسدالله اطهری

مواجهه با مدرنیته با عنایت به اهمیت آن چه از نظر مادی و چه از نظر فکری از جمله موضوعاتی است که توجه بسیاری از متفکرین و پژوهشگران حوزه سیاسی را به خود معطوف داشته است.

حال، حساسیت این مواجهه زمانی بیشتر می شود که در کشوری مثل ایران و با توجه به شرایط خاص سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... آن مورد بررسی قرار گیرد.

از جمله آثار ارزشمندی که در زمینه ایران و مدرنیته پدید آمده، کتابی است با همین عنوان اثر دکتر سید اسدالله اطهری عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، که حقیرضمن تلاش در جهت رعایت بی طرفی، این اثر را مورد نقد قرار می دهم:

1. نویسنده بدور از تعصب و همانگونه که در ابتدای اثر نیز قید نموده نتیجه سال ها تلاش و ممارست فکری و تلمذ از محضر اساتید برجسته را در قالب یک مجلد گردآوری کرده که نقطه قوت اثر نیز همین است.
2. مولف برای خود چارچوب فکری و نظری منحصر بفردی دارد که تا پایان بر آن چارچوب تاکید ورزیده و محدودیت ها و شرایط زمانی و مکانی انتشار اثر ( ملاحظات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... ) را بطور کامل در نظر گرفته است.
3. بزعم حقیر نویسنده کتاب در مقام قضاوت و داوری ظاهر نشده و با ارائه مستدل و منطقی وجوه مختلف مدرنیته ( از وجه اثبات گرای مدرنیته گرفته تا وجه رهایی بخش آن ) پژوهشی علمی را به منصه ظهور می رساند.
4. با عنایت به مطالب مندرج، می تواند بعنوان یکی از منابع درسی برای تحولات سیاسی و اجتماعی ایران بکار گرفته شود.کما اینکه حقیر این کار را از نیمسال اول سال تحصیلی 99-98 انجام خواهم داد.
5. فصول کتاب با یکدیگر و با فهرست ارتباط منطقی دارد.
6. با اینکه یکی از نقاط قوت کتاب مباحث کلی نظری آن می باشد ولی به نظر می رسد که حجم کلیات بسیار زیاد است.
7. نظم و انسجام درونی وجود دارد ولی مشاهده می شود که در بحث مصادیق ( شخصیت ها ) هم در خصوص کمیت مطالب و هم کیفیت آن تعادل برقرار نمی باشد. البته دلیل آن هم می تواند تفاوت ماهوی، خاستگاه، جایگاه، حوادث و اتفاقات و ... زمان های نقش آفرینی شخصیت ها باشد که باعث این قبض و بسط گردیده، برای نمونه در حوزه مطالعاتی حقیر که حسب الامر نویسنده، عباس میرزا، قائم مقامین، امیرکبیر و امین الدوله را دقیقا" مورد کنکاش قرار دادم این امر بوضوح قابل مشاهده است.
8. از منابع کافی و لازم و صد البته دقیق برای کتاب استفاده شده، استنادات بنحو عالی صورت پذیرفته است.
9. جای جداول بیشتر، آمار، اشکال و تصاویر خالی است که در ویرایش و چاپ بعدی می تواند مورد لحاظ قرار گیرد.
10. نویسنده از اصطلاحات تخصصی نه در حد عالی بلکه در حد قابل قبولی استفاده کرده و بر بار علمی پژوهش افزوده، پر واضح است که این امر به جهت رعایت حال خواننده می باشد.
11. بلحاظ شکلی سبک نگارش ساده و روان بوده و عاری از هر گونه پیچیدگی است.
12. از نقاط ضعف کتاب عدم رعایت قواعد ویرایشی در برخی از موارد است. البته ابهامات و اشکالات اساسی در این راستا وجود ندارد.
13. کیفیت اثر از لحاظ حروف نگاری، صفحه آرایی، صحافی و نوع شومیز و طرح روی جلد در سطح برجسته ای قرار ندارد ولی بطور کلی با لحاظ محدودیت ها و شرایط حاکم مورد قبول است.

بطور کلی محتوای اثر نمره بمراتب بالاتری ار شکل آن می گیرد.

ارزیابی امیررضا حبیبی از کتاب ایران و مدرنیته اثر دکتر سید اسدالله اطهری